معرفی سیستم عامل Symbian

در ابتدا تلفن‌های همراه دارای ساختار پیچیده‌ای نبودند. سخت افزار محدود نیاز به نرم‌افزارهای پیچیده نداشت، تا اینکه شرکتهای مطرح ساخت گوشی‌های تلفن همراه نسل‌های دوم و سوم گوشی‌های خود را عرضه کردند. این گوشی‌ها دارای امکانات سخت افزاری بیشتری بودند که شامل پردازنده، حافظه و دیسک سخت بوده و تقریباً به صورت یک رایانه کوچک طراحی شدند. در این زمان بود که این شرکتها به اهمیت نرم‌افزار در این گوشی‌ها پی برده و رقابت نرم‌افزاری در کنار رقابت سخت‌افزاری شروع شد. مایکروسافت یکی از شرکتهایی بود که قبلا روی سیستم عامل رایانه‌های جیبی خود کار کرده بود و ویندوز سی‌ای را به همین منظور طراحی کرده بود. این ویندوز قابلیت این را داشت که روی موبایل‌ها نیز نصب شود. بعد از رسمیت یافتن موبایل‌های نسل جدید شرکت‌های مطرح در این صنعت که به مشکلات بی شمار ویندوز سی‌ای پی برده بودند و نمی‌خواستند نرم‌افزار این صنعت را در انحصار یک شرکت نگه دارند با همکاری هم سیستم عامل جدیدی برای موبایل‌ها به وجود آوردند که سیمبیان نام گرفت. البته رقبای دیگری نیز مثل سیستم عامل لینوکس در این صنعت وجود دارند که فعلا به صورت عمده استفاده نشده‌اند. در اصطلاح به موبایل‌هایی که از این سیستم عامل استفاده می‌کنند SmartPhone گفته می‌شود.

پیدایش و حیات سیمبیان

سیمبیان یک سیستم عامل کوچک برای دستگاه های موبایل و رایانه‌های جیبی است . امروزه اکثر گوشی های جدید شرکت هایی مانند نوکیا و زیمنس از این سیستم عامل در گوشی های خود استفاده می‌کنند . این سیستم عامل با زبان C++ نوشته شده است و بهمین دلیل برنامه هایی که شما تحت آن مینویسید اگر با C++ باشند بهترین کارایی را خواهند داشت . چون از زبان native خود سیستم استفاده می‌کنند . منبع

مشخصات سیمبیان ورژن 7

داشتن ابزارهایی مانند contacts, schedule, messaging, browsing, office, utility and system control موتور مرورگر وب برای پشتیبانی کامل مرورگرهای وب و WAP پشتیبانی از سیستم های MMS وSMS و EMS و همچنین POP3, IMAP4, SMTP, MHTML دسترسی اشتراکی به صفحه ، کیبورد ، فونت ها و عکس ها ، ضبط و پخش صدا و فرمت های تصاویر ، شامل API برای اعمال گرافیکی امکان برقراری ارتباط توسطTCP/IP , WAP , InfraRed ,Bluetooth , USB , Wireless systems پشتیبانی از Unicode و فونت ها و فرمت های متن اضافی تایلندی و عربی و عبری. انتقال فایل توسط SyncML و تبدیل فایل ها . امکان برنامه نویسی تحت سیستم عامل با c++ و java

نسخه های ورژن 8 و 9 این سیستم عامل برای گوشی های نوکیا سری N عرضه شده است که دارای امکانات بیشتری می باشد.

شرکت‌های به وجود آورنده:

14 شرکت اصلی و چند شرکت فرعی از به وجود آوردندگان این محصول بودند، بعضی از این شرکتها در زمینه نرم‌افزار و بعضی از آنها در زمینه سخت‌افزار به رشد این سیستم عامل و موبایل‌های آن کمک کرده‌اند. از اصلی‌ترین شرکتها می‌توان به Nokia، Sony-Erricson، LG، Samsung، Motorola، Arima، BenQ، Fujitsu، Lenovo، Sanyo، Sendo، Mitsubishi Electronics و Siemense اشاره کرد.

فناوری سیمبیان

سیمبیان شبیه دیگر سیستم عامل‌های مدرن و امروزی که برای رایانه‌ها وجود دارند، به وجود آمده است. بنابراین دارای امکانات خوبی مثل چندکارگی، MultiThreading و همچنین مدیریت حافظه است. در طراحی اولیه مبنای کار را بر روی این موضوع بنا نهاده‌اند که این سیستم عامل می‌بایست روی امکانات سخت‌افزاری بسیار کم (بطور مثال: 4 مگابایت حافظه) کارایی فوق العاده‌ای داشته باشد. به همین دلیل این سیستم عامل می‌تواند روی موبایل‌های امروزی فوق العاده سریع کار کرده و حداقل مشکل را داشته باشد. این سیستم عامل بر اساس وقایع و رخدادها (events) بنا نهاده شده است (شبیه دیگر سیستم عامل‌های امروزی مثل ویندوز) و پردازنده طوری مورد استفاده قرار می‌گیرد که کمترین میزان بار روی موبایل قرار گیرد. هم اکنون با اینکه نسخه هشتم سیمبیان عرضه شده است اما نسخه 7 این سیستم عامل روی موبایل‌ها قرار می‌گیرد و تا به حال نسخه‌های مختلفی از آن بدون اینکه به صورت کامل استفاده شوند به فراموشی سپرده شده‌اند. جالبترین مورد برای این سیستم عامل به وجود آمدن اولین کرم و ویروس موبایل روی این سیستم عامل در سال 2004 بود. این کرم که Cabir نام دارد می‌تواند با استفاده از فناوری بلوتوث خود را به موبایل‌های دیگر منتقل کند.

زبانهای برنامه نویسی برای سیمبیان

بدون شک زبان اصلی برنامه نویسی برای سیمبیان زبان ++C است اما زبانهای مختلفی برای برنامه نویسی در این سیستم عامل به وجود آمده‌اند.

++C

سیستم عامل symbian با زبان ++C نوشته شده و بهمین دلیل این زبان به‌عنوان زبان اولیه برای برنامه نویسی در آن انتخاب شده است .++C بیشترین امکان دسترسی به API های سیستم عامل سیمبیان را فراهم می‌کند و بهترین کارکرد در حافظه و سرعت اجرا را داراست. اما در گزینه های زیر باید ازین زبان استفاده شود :

برنامه هایی که مانند سرور عمل می‌کنند مانند برنامه هایی که در پشت صحتنه کار می‌کنند و یکی از بخش های سیستم را مدیریت می‌کنند. مانند پورت های COM PLUG in ها که محیطی را بر پایه سیستم عامل ایجاد می‌کنند . بطور مثال برنامه ای که فایل های html را به فایل های word سیمبیان تبدیل می‌کند از کتابخانه مبدل سیستم عامل استفاده می‌کند . درایور های دستگاه که با Kernel کار متعامل می‌کنند. استفاده از زبان C++ در سیستم عامل سیمبیان بر روی مناسب بودن کارکرد گوشی ها متمرکز شده است ، که بدین معناست که چند تا از عملگرهای استاندارد زبان ++C مانند exception handling قابل استفاده در برنامه نویسی سیمبیان نیستند .

JAVA

جاوا اکثرا به‌عنوان زبان برادر ++C و جایگزین آن در سیمبیان کاربرد دارد. سیستم عامل symbian یک MIDP (Mobile Information Device Profile)را فراهم کرده است که MIDP یک گروه از API های جاوا را در خود جای داده که این API ها برای استفاده در گوشی های موبایل طراحی شده اند . مثلاً برای مقاصد طراحی واسط کاربر ، شبکه و برنامه ها . MIDP تحت کلاس های ایجاد شده توسط CLDC اجرا می‌شود و از ماشین مجازی K استفاده می‌کند که یک ماشین مجازی طراحی شده برای گوشی های موبایل است.پشتیبانی سیمبیان از نصب و اجرای برنامه های MIDP در راهنمای MIDP جاوا توضیح داده شده است.

PersonalJava 1.1.1 و JavaPhone که در سیمبیان ورژن 6 آمدند در ورژن 7 دیگر بخشی از سیستم عامل نیستند.

Python

زبان پایتون و برنامه نویسی اپن سورس جدیدا وارد دنیای سیمبیان و برنامه نویسی موبایل شده است . مفسر ها و ابزاری چون py2sis (برای تبدیل کد پایتون به فایل sis) نیز توسط شرکت نوکیا اراءه شده است . هم اکنون برنامه های نوشته شده با پایتون بخوبی بر روی سری ۶۰ نوکیا اجرا می گردند .

Assembler

اکثر مقاصد برنامه نویسی با زبان C++ مرتفع میگردد . چون این زبان به اندازه کافی دسترسی به بخش های سطح پایین سیستم را فراهم می‌کند و نیاز به اسمبلر حس نمیشود. سیمبیان در موارد خاص که بیشترین کارایی مطرح است از اسمبلر استفاده می‌کند مانند برنامه های scheduler.

JavaScript

جاوا اسکریپت پروسس کلاینت ساید روی صفحات html را بر عهده دارد و اکثرا برای بررسی درستی ورودی کاربر استفاده می‌شود .

WML Script

این زبان یک زبان اسکریپتی WAP است که با جاوا اسکریپت اهداف یکسانی را دنبال می‌کنند. اما در یک مرورگر WAP استفاده می‌شود .

C

این زبان بطور نرمال برای نوشتن برنامه های جدید سیمبیان استفاده نمیشه ، اما میتونه یک انتخاب برای شما باشه هنگامی که میخواهید کد C را به سیمبیان تبدیل کنید . برای این هدف سیمبیان شامل یک جعبه ابزار از کتابخانه استاندارد C می باشد.

OPL

یک زبان مانند بیسیک است که روی PDA ها فعال شده بود . اما در سیمبیان ورژن 7 ساپورت نمیشود .

رابط ‌های کاربری:

هم اکنون دو رابط اصلی کاربری برای سیمبیان به وجود آمده است. اولین رابط که بیشترین استفاده را در موبایل‌ها دارد توسط نوکیا نوشته شده است. این رابط دارای نسخه‌های مختلفی است اما Series 60 نسخه اصلی این رابط است که بسیار مورد استقبال قرار گرفته است. رابط کاربری دوم با نام UIQ به وجود آمده است که دارای امکانات بسیار خوبی است و رفته رفته در حال باز کردن جای خود در بین شرکت‌های تولید کننده موبایل است. هر دوی این رابط‌ها به صورت کاملاً گرافیکی و شبیه به هم طراحی شده‌اند و کار با آنها بسیار راحت است.

معرفی UIQ:

سیستم عامل Symbian دارای چندین رابط کاربری است. یکی از رابط‌های کاربری جدید که کم کم از سوی برخی از شرکتهای مهم مثل سونی اریکسون مورد استفاده قرار می‌گیرد UIQ نام دارد. یک شرکت تازه تأسیس در یکی از شهرهای سوئد در اواخر سال 1999 پایه گذار این رابط کاربری شد. هم اکنون این شرکت با حدود 130 نفر کارمند و برنامه نویس در حال گسترش محصول خود است.

اساس این رابط کاربری بر پایه تغییر بر اساس سلیقه کاربر بنا نهاده شده است و به راحتی قابل تغییر است. این رابط کاربری دارای ویژگیها و برنامه‌های خاص خود است که از آن جمله می‌توان به تکنولوژی خاص به کار رفته در آن، theme‌ها، مرورگر وب، سیستم پیغام رسان، سیستم تماس‌ها و سیستم برنامه‌های کاری اشاره کرد که به گونه خاصی در این رابط کاربری قرار گرفته‌اند. برای هر برنامه نصب شده دو نوع حالت دید وجود دارد. حالتی که می‌توانید لیست برنامه‌ها را ببینید و حالتی که توضیحات آن برنامه قابل مشاهده است. کار با این رابط کاربری بسیار آسان است و وقت زیادی برای یادگیری آن لازم نیست. همچنین از تکنولوژی ذخیره سازی اتوماتیک استفاده شده است و همه تغییرات بدون نیاز به کاربر و حتی موقعی که برنامه هنوز باز است در حافظه ذخیره شده و به این طریق شما هیچیک از اطلاعات خود را از دست نمی‌دهید. حرکت در بین برنامه‌ها و امکانات هم بسیار آسان و ساده طراحی شده است و با حداقل کلیک می‌توان به امکانات رابط کاربری دست پیدا کرد.

تکنولوژی به کار رفته تصویری و استفاده در UIQ بر اساس قلم نوری است. صفحه نمایش موبایل‌های این سیستم عامل باید دارای حالت حساس و به صورت Touch Screen بوده و دارای قابلیت نمایش رنگ به صورت 12bit و 16bit باشد.

آخرین نسخه UIQ نسخه 3 آن است اما فعلا در هیچ گوشی موبایلی از آن استفاده نشده است و در واقع پرکاربردترین نسخه از این رابط کاربری همچنان نسخه 2.1 برنامه است. در نسخه 2.1 اغلب امکانات موجود به رابط کاربری اضافه شده است. برای نمونه استفاده از theme‌ها و همچنین java MIDP نسخه 2 اشاره کرد. نسخه 2.1 و 3 این برنامه فقط روی سیستم عامل سیمبیان نسخه 7 قابل اجرا هستند. از قابلیتهای جدید نسخه 3 این برنامه می‌توان امکان استفاده در موبایل‌های با صفحه نمایش کوچک و همچنین امکان انتخاب برای استفاده یا عدم استفاده از قلم نوری اشاره کرد.

از گوشیهایی که هم اینک از این رابط کاربری استاده می‌کنند می‌توان به Motorola A920 ،A925 Motorola، Motorola A1000، Sony-erricson P800، Sony-erricson P900، Sony-erricson P910، Benq P30، Benq P31 و Arima ASP805 اشاره کرد.

برگرفته از http://fa.wikipedia.org